Έχεις καταλάβει φαντάζομαι πως ό,τι έχει να κάνει με υγιεινή διατροφή και υγιεινό τρόπο ζωής είναι το πάθος μου. Το τι κρύβουν όμως οι ετικέτες των τροφίμων είναι ένα τεράστιο θέμα που θα τολμήσω να πιάσω σε αυτό εδώ το άρθρο.
Εσύ τι κάνεις με τις ετικέτες που βρίσκονται πίσω από κάθε τρόφιμο που αγοράζεις από το σούπερ μάρκετ; Τις διαβάζεις πραγματικά ή απλά ψάχνεις να βρεις αν το προϊόν που αγοράζεις περιέχει ζάχαρη ή όχι; Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Δυστυχώς πολλές τροφές που δεν αναφέρουν πουθενά τη λέξη ζάχαρη, αναφέρουν άλλες λέξεις, άγνωστες σε εσένα, οι οποίες σημαίνουν πώς το προϊόν που αγοράζεις δεν περιέχει ζάχαρη αλλά περιέχει σάκχαρα ή άλλες γλυκαντικές ουσίες.
Και, δεν λέω πως αυτό είναι κακό. Λέω πως καλό είναι να το γνωρίζεις και από εκεί και έπειτα να κάνεις την επιλογή σου. Όταν, για παράδειγμα, ένα ψωμί του τοστ περιέχει βύνη ρυζιού εσύ φαντάζεσαι πως το ψωμί απλά περιέχει κάποιο συστατικό ρυζιού. Στην πραγματικότητα, όμως, η βύνη ρυζιού είναι γλυκαντική ουσία (🤔).
Φυσικά δεν μπορώ να αναφέρω εδώ όλα τα συστατικά που μπορεί να συναντήσεις σε μια ετικέτα. Θα σου πω όμως μερικά πράγματα που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις λίγο καλύτερα με τι έχεις να κάνεις κάθε φορά που έχεις μπροστά σου την ετικέτα ενός προϊόντος.
Συστατικά
Αυτό που πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει τα συστατικά του κάθε προϊόντος να αναγράφονται στη συσκευασία του κατά φθίνουσα σειρά ανάλογα με το βάρος τους κατά τη στιγμή της χρησιμοποίησής τους για την παρασκευή του τροφίμου.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα συστατικά που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της λίστας καθορίζουν ουσιαστικά τη θρεπτική αξία του τροφίμου. Επομένως αν στις πρώτες θέσεις της λίστας βρίσκονται συστατικά όπως “ζάχαρη”, ή “σάκχαρα”, “λιπαρά”, “μαργαρίνη”, “βούτυρο” είναι τροφές που είναι πλούσιες σε θερμίδες.
Γενετικά τροποποιημένα
Στον κατάλογο των συστατικών, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να αναγράφονται υποχρεωτικά και τα πιθανά αλλεργιογόνα καθώς και ουσίες που προέρχονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
Στα τρόφιμα στα οποία η γενετική τροποποίηση του προϊόντος υπερβαίνει σε ποσοστό το 0,9% η σήμανση είναι υποχρεωτική, όχι όμως στην περίπτωση που η τροφή του ζώου έχει παραχθεί από ΓΤΟ. Όλα τα συστατικά που προέρχονται από ΓΤΟ πρέπει να αναφέρονται στον κατάλογο των συστατικών με τη γενική σήμανση “Γενετικά τροποποιημένο”.
Βιολογικά προϊόντα
Τα τρόφιμα μπορούν να σημαίνονται ως βιολογικά μόνο εφόσον τουλάχιστον το 95% των γεωργικών συστατικών τους είναι βιολογικά. Επομένως, αυτά τα τρόφιμα έχουν περάσει από αυστηρούς ελέγχους για να πάρουν την συγκεκριμένη πιστοποίηση.
Ας ξεκινήσουμε από τη λέξη “ζάχαρη”
Εκτός από τη λέξη “ζάχαρη” υπάρχουν και άλλες ονομασίες σακχάρων που ίσως δεν γνωρίζεις ή δεν έχεις ακούσει ποτέ. Αυτές είναι:
Γλυκόζη, σιρόπι γλυκόζης, δεξτρόζη, φρουκτόζη, σιρόπι φρουκτόζης, μαλτόζη, σουκρόζη, μελάσα, σακχαρόζη, σορβιτόλη, μαννιτόλη, ξυλιτόλη, ισομαλτόζη, μαλτιτόλη, τροποποιημένο άμυλο, σιρόπι αμύλου, σιρόπι καλαμποκιού, σιρόπι βύνης, εκχύλισμα βύνης, βύνη ρυζιού, ακεσουλφάμη, ασπαρτάμη, σουκραλόζη.
Έχε τον νου σου λοιπόν. Αν θέλεις ένα προϊόν που δεν περιέχει ζάχαρη αλλά ούτε και υποκατάστατα αυτής τότε ρίξε μια ματιά στην ετικέτα και κάνε ένα καλό τσεκάρισμα.
Για μένα είναι πολύ σημαντικό να κοιτάμε πολύ προσεκτικά τις συσκευασίες προϊόντων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας και καταναλώνουμε πολύ συχνά. Αυτά είναι καλό να πληρούν τις προϋποθέσεις που θέλουμε να πληρούν.
Λιπαρά
Και πάμε τώρα σε ένα θέμα που απασχολεί πολλούς. Η αλήθεια είναι πως το αν ένα τρόφιμο είναι πλούσιο ή όχι σε λιπαρά δεν είναι τόσο σημαντικό όσο η ποιότητα του λιπαρών αυτών.
Έτσι, αν στην ετικέτα ενός τρόφιμου που σε ενδιαφέρει δεις να αναγράφονται φράσεις του τύπου “ζωικό λίπος”, “ζωικά λιπαρά”, στερεοποιημένα λίπη”, “μερικώς υδρογονωμένα λίπη”, “βούτυρο” τότε αυτό σημαίνει πως το συγκεκριμένο προϊόν περιέχει κακής ποιότητας λιπαρά. Αυτά τα λιπαρά σίγουρα δεν κάνουν καλό στην υγεία της καρδιάς σου και γενικότερα στην υγεία σου.
Φυσικά το “ελαιόλαδο” είναι η καλύτερη επιλογή λιπαρού συστατικού και ένα προϊόν που το περιέχει αποτελεί γενικότερα καλύτερη επιλογή.
Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλες χώρες, δεν είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται η ποσότητα των τρανς λιπαρών στη συσκευασία των τροφίμων.
Αν, όμως, στη λίστα των συστατικών λέει ότι περιέχει “μερικώς υδρογονωμένα λίπη”, τότε αυτό κατά πάσα πιθανότητα σημαίνει ότι περιέχουν τρανς λιπαρά.
“Ε”
Τι είναι τα “Ε” που βλέπουμε συχνά στις ετικέτες των τροφίμων μας; Πρόκειται ουσιαστικά για φυσικές ή συνθετικές ουσίες που σκοπό έχουν να βελτιώσουν το εκάστοτε προϊόν. Να το κάνουν να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, καλύτερη γεύση, διαφορετικό χρώμα και ωραίο άρωμα.
Σε τι μορφή θα δεις το “Ε” στις ετικέτες;
Mπορεί να το δεις με δύο τρόπους. Με τη χημική του ονομασία είτε με το γράμμα “Ε” ακολουθούμενο από έναν αριθμό.
Η χημική ονομασία μπορεί να είναι “χρωστικές ουσίες”, “συντηρητικά”, “σταθεροποιητές”, “γαλακτοματοποιητές”, “πυκνωτικά”, “ενισχυτικά γεύσης”, “γλυκαντικές ουσίες” κλπ.
Χωρίς…
Χωρίς θερμίδες, χωρίς λιπαρά, με λίγα λιπαρά, light!
Όταν στη συσκευασία ενός προϊόντος αναφέρεται η φράση “χωρίς θερμίδες” αυτό σημαίνει πως το προϊόν δεν περιέχει περισσότερες από 4 θερμίδες ανά 100 ml.
Tα τρόφιμα “χωρίς λιπαρά” είναι εκείνα που έχουν λιγότερα από 0,5 γραμμάρια λίπους ανά μερίδα.
Τα τρόφιμα με “μειωμένα λιπαρά” έχουν τουλάχιστον 25% λιγότερα λιπαρά από τα αντίστοιχα full fat τρόφιμα.
Τέλος τα light τρόφιμα πρέπει να έχουν είτε 1/3 λιγότερες θερμίδες από τα full fat τρόφιμα είτε 50% λιγότερα λιπαρά.
“Ανάλωση μέχρι” και “Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος”
Το “ανάλωση μέχρι” σημαίνει πως το προϊόν πρέπει να καταναλωθεί μέχρι την ημερομηνία που αναγράφεται στη συσκευασία. Το “ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος”σημαίνει πως είναι πολύ πιθανό να μπορείς να καταναλώσεις το προϊόν και μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία. Έχει τον νου σου με λίγα λόγια.